Gayrimenkul alım-satım işlemlerinde az bilinse de kritik öneme sahip olan vefa hakkı, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen geri alım hakkı anlamına geliyor
Gayrimenkul alım-satım işlemlerinde az bilinse de kritik öneme sahip olan vefa hakkı, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen geri alım hakkı anlamına geliyor. Bu hak, bir taşınmazın satıldıktan sonra belirli şartlar altında, önceki maliki tarafından geri alınabilmesini sağlar.
Genellikle satış işleminde taraflar arasında yapılan özel bir sözleşme veya tapuya işlenen bir şerh yoluyla doğar.Vefa hakkı (geri alım hakkı), kamuoyunda “geri alma şerhi” olarak da bilinir.
Türk Medeni Kanunu’nun 736. maddesine göre, bir taşınmaz satılırken taraflar arasında yapılan sözleşmede, satıcının belirli bir süre içinde aynı taşınmazı satış bedelini geri ödeyerek geri alabileceği kararlaştırılabiliyor.
Bu hak, tapu kütüğüne işlenirse üçüncü kişilere karşı da geçerlilik kazanıyor. Ancak süresiz bir hak değil; kanuna göre vefa hakkı en fazla 10 yıl süreyle geçerli olabiliyor.Uygulamada vefa hakkına daha çok aile içi satışlarda, miras planlamalarında veya sembolik bedelle yapılan devirlerde başvuruluyor.
Örneğin, taşınmazını geçici ekonomik sıkıntı nedeniyle devreden bir kişi, ileride mali durumunu düzeltirse vefa hakkını kullanarak mülkünü geri alabiliyor. Bu durum hem hukuki güvence sağlıyor hem de taraflar arasındaki ekonomik riskleri azaltıyor.
Vefa hakkının kullanımı belirli prosedürlere bağlı. Hak sahibi kişi, tapuda kayıtlı süre içinde geri alım iradesini karşı tarafa yazılı olarak bildirip, taşınmazın satış bedelini iade ettiğinde, mülkiyet yeniden kendisine geçiyor.
Ancak süre aşımı veya tapuya şerh edilmemesi durumunda bu hak ortadan kalkıyor. Dolayısıyla vefa hakkının geçerli olabilmesi için hem noterde düzenlenen sözleşmede açıkça belirtilmesi hem de tapu siciline kaydedilmesi gerekiyor.
Uzmanlar, vefa hakkının her ne kadar satıcılara ek bir güvence sağlasa da, yanlış yorumlanması veya süre takibinin yapılmaması halinde mağduriyetlere yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Bu nedenle, geri alım hakkı tanınan taşınmazlarda tarafların mutlaka bir taşınmaz hukuku uzmanından destek almaları öneriliyor.Sonuç olarak, vefa hakkı satış sonrası mülkiyet güvenliğini korumak isteyen taraflar için önemli bir hukuki mekanizma. Ancak süresi, tapudaki şerh işlemleri ve tarafların yükümlülükleri dikkatle takip edilmezse, hak kendiliğinden sona erebiliyor.